bs9tvlive@gmail.com

12-January-2025 , Sunday

હિંદુ લગ્નમાં કન્યાદાન ફરજિયાત વિધિ નથી, લગ્ન માટે સાત ફેરા પૂરતા છેઃ અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટ....

અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટે એક મહત્વપૂર્ણ ચુકાદામાં કહ્યું છે કે હિન્દુ લગ્ન માટે કન્યાદાન ફરજિયાત વિધિ નથી. કોર્ટે કહ્યું કે હિંદુ મેરેજ એક્ટ, 1955માં હિંદુ લગ્ન માટે માત્ર સાત ફેરા ફરજિયાત માનવામાં આવ્યા છે. કાયદામાં કન્યાદાનનો ઉલ્લેખ નથી. અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટના જસ્ટિસ સુભાષ વિદ્યાર્થીની બેન્ચે 22 માર્ચ 2024ના રોજ આ નિર્ણય આપ્યો હતો. તેમણે કહ્યું હતું કે કન્યાદાન હિન્દુ લગ્નની ફરજિયાત શરત નથી.હાઈકોર્ટે કહ્યું કે હિંદુ મેરેજ એક્ટની કલમ 7 કહે છે કે હિંદુ લગ્ન લગ્નના કોઈપણ પક્ષના પરંપરાગત સંસ્કારો અને વિધિઓ અનુસાર થઈ શકે છે. જોગવાઈ જણાવે છે કે જ્યાં આવા સંસ્કારો અને વિધિઓમાં સપ્તપદીનો સમાવેશ થાય છે  લગ્ન સાતમું પગલું ભરવા પર સંપૂર્ણ અને બંધનકર્તા બને છે.

 અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટના ધ્યાન પર આવ્યું જ્યારે તેણે નોંધ્યું કે લખનૌની સેશન્સ કોર્ટમાં કેટલાક સાક્ષીઓને સમન્સ આપવા માટે સમન્સ જારી કરવામાં આવ્યા હતા. અરજદારે એવો આક્ષેપ કર્યો હતો કે 2015માં લગ્નના સંસ્કારને સમર્થન આપવા માટે તૈયાર કરાયેલા લગ્ન પ્રમાણપત્ર અંગે સાક્ષીઓના અગાઉના નિવેદનોમાં કેટલીક વિસંગતતાઓ હતી. અરજદારે દલીલ કરી હતી કે લગ્ન દરમિયાન કન્યાદાન કરવામાં આવ્યું હતું કે નહીં તે ચકાસવા માટે બે સાક્ષીઓ (એક મહિલા અને તેના પિતા)ની ફરીથી તપાસ કરવી પડશે, કારણ કે કન્યાદાન એ હિન્દુ લગ્નનો આવશ્યક ભાગ છે.જો કે, 6 માર્ચે, ટ્રાયલ કોર્ટે ક્રિમિનલ પ્રોસિજર (CrPC)ની કલમ 311 હેઠળ સાક્ષીઓને પાછા બોલાવવાની અરજદારની અરજીને ફગાવી દીધી હતી, જે કોર્ટને કેસના યોગ્ય નિર્ણય માટે જરૂરી હોય તેમ કોઈપણ સાક્ષીને બોલાવવાની સત્તા આપે છે. અધિકારો આપે છે. અરજદારે ટ્રાયલ કોર્ટના આ આદેશ સામે હાઈકોર્ટમાં અપીલ કરી હતી.


જો કે, હાઈકોર્ટે અરજદારની અપીલને ફગાવી દીધી હતી અને કહ્યું હતું કે કન્યાદાન થયું છે કે નહીં તેના દ્વારા હિન્દુ લગ્નની માન્યતા ચકાસી શકાય નહીં. કોર્ટે કહ્યું "કન્યાદાન વિધિ કરવામાં આવી હતી કે નહીં તે કેસના યોગ્ય નિર્ણય માટે જરૂરી નથી અને તેથી, તે હકીકતને સાબિત કરવા માટે CrPC ની કલમ 311 હેઠળ સાક્ષીઓને બોલાવી શકાય નહીં," કોર્ટે કહ્યું કે કલમ 311 હેઠળ જરૂરી સાક્ષીઓને બોલાવી શકાય છે, પરંતુ કન્યાદાનનો મુદ્દો સાબિત કરવાની જરૂર નથી.