દ્રૌપદીના પાત્રના આ એવા પાસાઓ છે જે બહુ ઓછા લોકો જાણે છે....

મહાભારત અનુસાર, દ્રૌપદી સુંદર હોવા ઉપરાંત ખૂબ જ બુદ્ધિશાળી સ્ત્રી પણ હતી . જ્યારે પણ પાંડવો નબળા પડી ગયા અથવા કોઈ નિર્ણય લેવામાં અચકાતા. દ્રૌપદીએ હંમેશા પત્નીની ફરજ બજાવી હતી. તે સારી રીતે જાણતી હતી કે ક્યારે, કેટલું અને ક્યાં બોલવું. મહાભારત અનુસાર, દ્રૌપદી રાજા દ્રુપદની પુત્રી અને પાંડવોની પત્ની હતી. કૌરવો દ્વારા આયોજિત જુગાર રમતમાં દ્રૌપદીને દાવ પર લગાવવામાં આવી હતી. પાંડવો શરત હારી ગયા અને પછી દુશાસનએ તેમને જાહેર સભામાં અપમાનિત કરી . દ્રૌપદીના પાત્રના આ એવા પાસાઓ છે જેના વિશે  બહુ ઓછા લોકો જાણે છે કે દ્રૌપદીનું પાત્ર ખૂબ જ આદર્શ છે અને તેમની પાસેથી ઘણું શીખવા મળે છે, તો ચાલો જાણીએ તેમની સાથે જોડાયેલી કેટલીક ખૂબ જ રસપ્રદ વાતો.....

મહાભારતના લખાણ મુજબ, એક વખત રાજા દ્રુપદ પાંડવોના હાથે પરાજય થવાથી નારાજ થયા હતા. જ્યારથી દ્રોણાચાર્યના કારણે યુદ્ધમાં પરાજય થયો ત્યારથી તેને એક ક્ષણ માટે પણ શાંતિ ન થઈ. રાજા દ્રુપદ ચિંતાને કારણે નિર્બળ બની ગયા. તે દ્રોણાચાર્યને મારનાર પુત્રની શોધમાં એક આશ્રમથી બીજા આશ્રમમાં ભટકવા લાગ્યો. આમ ભટકતો ભટકતો એક વખત કલમશી નામના નગરમાં પહોંચ્યો. તે શહેરમાં બ્રાહ્મણો રહેતા હતા જેઓ બ્રહ્મચર્ય પાળતા હતા અને સ્નાતક હતા. ત્યાં તેને બે બ્રાહ્મણો યજ અને ઉપયજ મળ્યા. તેણે સૌપ્રથમ તેના નાના ભાઈ ઉપયજને પુત્ર પ્રાપ્તિ માટે હવન કરવા વિનંતી કરી. પછી ઉપયજની વિનંતીથી તેણે યજની પ્રાર્થના કરી. ત્યાર બાદ પુત્ર પ્રાપ્તિ માટે રાજા દ્રુપદના ઘરે યજે હવન કર્યો.તે અગ્નિ તળાવમાંથી એક દિવ્ય કુમાર પ્રગટ થયા. તે કુમાર અગ્રીકુંડમાંથી બહાર આવતાની સાથે જ ગર્જના કરવા લાગ્યો. તે રથ પર બેસીને અહીં-તહીં ફરવા લાગ્યો. કુમારી પાંચાલીનો જન્મ પણ એ જ વેદી એટલે કે હવનકુંડમાંથી થયો હતો. પાંચાલી એટલે કે રાજા દ્રુપદની પુત્રી દ્રૌપદીની આંખો કમળની પાંખડી જેવી, વાદળી વાદળી વાંકડિયા વાળ અને કોમળ હોઠ હતી. તેનો રંગ કાળો હતો. એવું લાગતું હતું કે જાણે કોઈ દેવી માનવ સ્વરૂપે પ્રગટ થઈ હોય. આ પછી બ્રાહ્મણોએ દિવ્ય કુમાર અને કુમારી નામ આપ્યું. તેણે કહ્યું કે આ કુમાર અસહિષ્ણુ છે અને મજબૂત અને સુંદર હોવા ઉપરાંત તેણે બખ્તર અને બુટ્ટી પહેરી છે. તેમના પર અગ્નિની અસર દેખાઈ રહી છે. તેથી તેનું નામ ધૃષ્ટદ્યુમ્ર હશે. આ કુમારી કૃષ્ણ રંગની છે, તેનું નામ કૃષ્ણ હશે.

• દ્રૌપદીને પાંચ પતિ કેમ મળ્યા?

દ્રૌપદી તેના આગલા જન્મમાં એક મહાન ઋષિની સદ્ગુણી પુત્રી હતી. તે સુંદર, અને સદાચારી હતી, પરંતુ તેના પાછલા જન્મના કર્મોને લીધે કોઈએ તેને પત્ની તરીકે સ્વીકારી નહીં. તેનાથી દુઃખી થઈને તેણીએ તપસ્યા કરવા માંડી. તેણીની તીવ્ર તપસ્યાથી ભગવાન શિવ પ્રસન્ન થયા અને દ્રૌપદીને કહ્યું કે તેણીની પસંદગીનું વરદાન માંગે. આનાથી દ્રૌપદી એટલી ખુશ થઈ ગઈ કે તેણે વારંવાર કહ્યું કે તેને તમામ ગુણોવાળો પતિ જોઈએ છે. ભગવાન શંકરે કહ્યું કે તમે તમારી પસંદગીનો પતિ મેળવવા માટે મને પાંચ વખત પ્રાર્થના કરી છે. તેથી જ તમને તમારા આગલા જન્મમાં એક નહીં પણ પાંચ પતિ મળશે. ત્યારે દ્રૌપદીએ કહ્યું, તમારી કૃપાથી મારે એક જ પતિ જોઈએ છે. તેના પર શિવજીએ કહ્યું કે મારું વરદાન વ્યર્થ નહીં જાય. તેથી તમને  પાંચ જ પતિ મળશે.

પત્નીએ તેના ધર્મનું પાલન કેવી રીતે કરવું જોઈએ? આનું દ્રૌપદીથી વધુ સારું ઉદાહરણ ન હોઈ શકે. મહાભારતમાં એક દ્રશ્ય છે જેમાં સત્યભામા દ્રૌપદીને મળવા આવી છે અને બંને એકબીજા સાથે વાત કરી રહ્યા છે. સત્યભામાએ દ્રૌપદીને પૂછ્યું, "મિત્ર, કૃપા કરીને મને આ રહસ્ય જણાવો કે તમારા પાંચ શક્તિશાળી પાંડવ પતિઓ શા માટે તમારો આટલો આદર કરે છે." ત્યારે દ્રૌપદીએ કહ્યું, સત્યભામા, તમે મારા મિત્ર છો, તેથી હું તમને સંપૂર્ણ સત્ય કહીશ.

હું અહંકાર અને ક્રોધથી દૂર રહું છું. હું મારા મન પર કાબૂ રાખું છું અને મારા પતિની ખુશી જોઈને જ તેની સેવા કરું છું. હું તેમને કડવી વાતો નથી કેહતી તેણી ખરાબ વર્તનને તેની સાથે આવવા દેતી નથી. હું તેના દરેક સંકેતનું પાલન કરું છું. તે ગમે તે પ્રકારનો માણસ હોય, મારું મન પાંડવો સિવાય બીજા કોઈ પુરુષ તરફ આકર્ષિત થતું નથી. જ્યાં સુધી મારા પતિ ખાય નહીં ત્યાં સુધી હું ખાતી નથી.  હું વાતચીતમાં કોઈનો અનાદર કરતી  નથી. હું સમયસર ભોજન બનાવું છું અને બધાને પ્રેમથી ખવડાવું છું. મારા પતિ જે કંઈ ખાતા નથી, પીતા નથી કે આરોગતા નથી તેનાથી હું પણ દૂર રહું છું. મારી સાસુ મને જે પણ ધર્મ કહે છે તે હું અનુસરું છું. હું મુશ્કેલ સમયમાં મારા પતિને દરેક સંભવિત રીતે સાથ આપું છું.

કહેવાય છે કે કોઈપણ સંબંધનો પાયો વિશ્વાસ હોય છે. આપણને મહાભારતમાં દ્રૌપદીને આવી પત્ની તરીકે દર્શાવવામાં આવી છે. જે દરેક પરિસ્થિતિમાં પોતાના પતિ પાંડવો પર આંધળો વિશ્વાસ કરે છે. પછી તે તેના પતિ દ્વારા દાવ પર લગાવવામાં આવે અથવા જયદ્રથ દ્વારા અપહરણ કરવામાં આવે અથવા કીચકની ખરાબ નજર હોય. દ્રૌપદીએ ક્યારેય પોતાની શ્રદ્ધાને ડગમગવા ન દીધી. એક સમયે પાંડવો દ્રૌપદીને આશ્રમમાં એકલી છોડીને ધૌમ્ય ઋષિના આશ્રમમાં ગયા હતા. તે સમયે સિંધુ દેશના રાજા જયદ્રથ લગ્નની ઈચ્છા સાથે શાલ્વ દેશમાં જઈ રહ્યા હતા. તે સમયે જયદ્રથ અને તેની સેના ધૌમ્ય ઋષિના આશ્રમ પાસેથી પસાર થઈ હતી. જયદ્રથની નજર આશ્રમની બહાર એકલી ઉભેલી દ્રૌપદી પર પડી. તે તેના પર મોહિત થઈ ગયો. તેણે દ્રૌપદી પાસે જઈને પૂછ્યું, હે સુંદર સ્ત્રી, તું કોણ છે? તમારો પતિ કોણ છે અથવા તમે કોઈ દિવ્યણ કન્યા છો? જ્યારે દ્રૌપદીએ પોતાનો પરિચય આપ્યો અને કહ્યું કે હું રાજા દ્રુપદની પુત્રી કૃષ્ણ છું અને મારા પતિ પાંડવ છે. આ સાંભળીને જયદ્રથે કહ્યું કે તે પાંડવો પાસે કંઈ નથી. 

તેઓ હવે વનવાસી બની ગયા છે. તું મારી સાથે લગ્ન કરીને મહેલોનો આનંદ માણો. દ્રૌપદીએ તેને ઠપકો આપતા કહ્યું કે તું બહાદુર હોવા છતાં તુચ્છ વાતો કરે છે અને તને શરમ નથી આવતી. હે દુષ્ટ, તમે મારા પતિ પાંડવોને ઓળખતા નથી, તેઓ તમારી સેનાને સરળતાથી હરાવી દેશે. આ સાંભળીને જયદ્રથે કહ્યું, મારી પાસે એટલી લશ્કરી શક્તિ છે કે હું પાંડવોને હરાવીશ 

હવે તમારી સામે બે વિકલ્પ છે, કાં તો સીધા રથમાં બેસી જાઓ અથવા પાંડવોનો પરાજય થાય તો મારી સમક્ષ આજીજી કરવા તૈયાર થાઓ. દ્રૌપદીએ કહ્યું, મારી શક્તિ મહાન છે. મને મારી જાત પર વિશ્વાસ છે, જો તમે મારા પર દબાણ કરવાનો પ્રયત્ન કરશો તો પણ હું તમારી સામે ભીખ નહિ માંગીશ. શ્રી કૃષ્ણ અને અર્જુન એક સાથે રથ પર બેસીને આવશે. જ્યારે ભીમ તેની ગદા લઈને તમારી તરફ દોડે છે. જ્યારે નકુલ અને સહદેવ તમારા પર હુમલો કરશે. પછી તમે પસ્તાવો કરશો. આ સાંભળીને જયદ્રથ દ્રૌપદીને ખેંચવા લાગ્યા અને કહ્યું કે મારો કુરુવંશી પતિ જલ્દી મને મળશે અને તને હરાવી દેશે.

જ્યારે પાંડવો ફરીથી આશ્રમમાં પહોંચ્યા ત્યારે દાસીએ તેમને કહ્યું કે જયદ્રથે દ્રૌપદીનું અપહરણ કર્યું છે. આ સાંભળીને પાંચેય પાંડવો દ્રૌપદીની શોધમાં નીકળી પડ્યા. જ્યારે તેણે દ્રૌપદીને જયદ્રથના રથ પર બેઠેલી જોઈ ત્યારે તે ગુસ્સે થઈ ગયો. તેઓએ જયદ્રથ અને તેની સેના પર હુમલો કર્યો. આખી સેના ભયભીત થઈને ભાગી ગઈ. પોતાની સેનાની હાલત જોઈને જયદ્રથે દ્રૌપદીને રથ પરથી ઉતારી અને ભાગી ગયો.